Kira sözleşmelerinde
damga vergisi ve ödenecek damga vergisinde tarafların sorumluluğu ile ilgili
değerlendirmelerimiz aşağıdaki gibidir;
1.
Verginin Konusu
488 sayılı Damga
Vergisi kanununa ekli (1) sayılı Tablo da yazılı kâğıtlar damga vergisine
tabidir. (2) sayılıTablo da yazılı kâğıtlar ise damga vergisinden istisna
edilmiştir.
Ancak (1) sayılı Tabloda vergiye tabi kâğıtlar sayılmış olmakla birlikte
o kâğıtların nasıl olması gerektiği belirtilmediğinden, kâğıdın tabi olacağı
verginin tespiti için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı
vergisi bulunur.
Kâğıtların mahiyetinin tayininde ise, şekli
kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda
üzerlerindeki yazının ihtiva ettiği hüküm ve manaya bakılır.
2.
Kira Sözleşmelerinde
Damga Vergisi Oranı
Kanuna
göre istisna tutulan kira sözleşmeleri haricinde kira mukavelenameleri Damga
Vergisine tabi tutulur. 2014 yılında kira mukavelenameleri üzerinde uygulanacak
olan damga vergisi oranı Binde 1,89dur.
Kanunun
14. Maddesine göre; Kâğıtların damga vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı Tabloda
yer alan nispet veya miktarlarda alınır. Şu kadar ki her bir kâğıt için
alınacak vergi tutarı (1) sayılı Tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak
üzere (2014 yılı için) 1.545.852,40 TL
’nı aşamaz, denilmektedir.
3.
Verginin Matrahı
Kira
sözleşmelerinde damga vergisi, genel olarak mukavele süresine göre ve kira
bedeli üzerinden hesaplanır.
Ayrıca
30 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde, damga vergisinin katma
değer vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması,
katma değer vergisi dahil edilerek düzenlenen kağıtlardan alınması icap eden
damga vergisinin ise katma değer vergisi düşüldükten sonra kalan meblağ
üzerinden hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.
Diğer
taraftan, 35 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin
4.maddesinde;”Vergiye tabi kağıdın yabancı para cinsinden düzenlenmesi halinde
ise kağıt üzerinde yer alan dövizin, kağıdın düzenlendiği tarihteki T.C. Merkez
Bankası’nca tespit ve ilan olunan cari döviz satış kuruna göre bulunacak Türk
Lirası karşılığı üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır. Damga vergisinin
miktarının “azami tutarı” aşıp aşmadığı hususunun buna göre dikkate
alınacağıda tabidir.” denilerek dövizli sözleşmelerin Türk Lirasına çevrilme
işlemi esansında döviz satış kurunun dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır.
4.
Adi Kefalet –
Müteselsil Kefalet Durumu
Sözleşme
üzerinde adi kefalet veya müteselsil kefalet bulunması, ödenecek damga vergisi
tutarını değiştirmektedir.
Adi
kefalet olması durumunda; Kira sözleşmesine konan kefalet şerhinin “adi
kefalet” olması durumunda, kefalet şerhi asil akitten ayrı müstakil bir işlem,
bir hukuki muamele niteliğindedir. Bu sebeple 488 sayılı Damga Vergisi Kanunun
6. maddesinin 1. fıkrası gereğince sözleşmelerde adi kefalet olması durumunda
sözleşme için binde 1,89 ve kefalet için binde 9,48 olmak üzere toplam binde
11,37 damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
Müteselsil
kefalet ise; alacaklının asıl borçluya müracaat etmeden doğrudan kefile
başvurma hakkına sahip olduğu bir kefalet türüdür. Kira mukavelesine konan
kefalet şerhinin “müteselsil kefil” veya“müteselsil kefil ve müşterek borçlu”
sıfatıyla konulması halinde, kefaletşerhi asıl akitle birbirine bağlı ve bir
asıldan doğma akit işlemler mütalaa edildiğinden, kâğıtta yer alan akit ve
işlemler içerisinde en yüksek vergi alınmasını gerektiren tutarın dikkate
alınması suretiyle yapılacaktır.
Maliye
bakanlığı ‘’Sözleşmenin kiracı ile kiralayan yanı sıra müteselsil kefil veya
müşterek borçlu tarafından da imzalanmış olması halinde, söz konusu kira
sözleşmesine ait damga vergisi, mukavele süresine göre bulunacak toplam kira
tutarının binde 9,48 damga vergisi oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak
tutar olacaktır.’’ açıklamasını yapmıştır.
Sözleşmelerdeki
kefalet türü, özellikle yüksek bedelli sözleşmelerde ödenecek damga vergisi
tutarına oldukça fazla etki etmektedir.
5.
Damga Vergisinde Ceza
ve Sorumluluk
Damga
vergisinde ceza ve sorumluluk konusu kanunun 24. Maddesinde düzenlenmiştir.
İlgili
kanun maddesine göre; Vergiye tabi kâğıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden
veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan,
mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kâğıtları ibraz edenler sorumludur.
Birden
fazla kişi tarafından imza edilen kâğıtlara ait vergi ve cezanın tamamından
imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna
olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga
Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan
işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan
kâğıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kâğıtlara ait
verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın
tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar.
22
nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar (Sürekli damga
vergisi mükellefiyeti olanlar), taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait
verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar. Verginin ödenmemesi veya noksan
ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer ‘ileri, vergi için diğer işlem
taraflarına rücu hakkı olmak üzere, bu fıkrada belirtilen kişilerden alınır.
Resmi
daireler veya noterlerce düzenlenerek kişilere verilen veya dairede bırakılan
ve Damga Vergisi hiç alınmayan veya noksan alınan kâğıtların vergisi
mükelleflere, cezası düzenleyenlere aittir.
Vergi
ve ceza, vergi için mükelleflere rücu hakkı olmak üzere,
kâğıtlarıdüzenleyenlerden alınır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder